Thuốc tránh thai khẩn cấp giúp bạn ngừa thai ngay sau khi quan hệ. Mặc dù đã được nghiên cứu và thử nghiệm, việc lạm dụng quá nhiều cũng ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của bạn. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin về thuốc tránh thai khẩn cấp để bạn có cách dùng an toàn và hiệu quả nhất.
Thuốc tránh thai khẩn cấp là loại thuốc gì?
Tên tiếng Anh của thuốc tránh thai khẩn cấp là Emergency Contraceptive Pills. Sử dụng loại thuốc này được xem là phương pháp ngừa thai hiệu quả ngay sau khi quan hệ không có các biện pháp bảo hộ, bị cưỡng bức hay lo ngại rủi ro của các biện pháp bảo hộ khác. Nếu đang ở trong số các trường hợp này, bạn có thể tìm đến cơ sở y tế hoặc tiệm thuốc gần nhất để tìm mua loại thuốc này.
Trong thuốc tránh thai khẩn cấp chứa hàm lượng hormone sinh dục nữ Progesterone rất lớn. Cơ chế hoạt động của loại thuốc này giống với các loại thuốc ngừa thai hàng ngày nhưng lại chênh lệch lớn về hàm lượng Progesterone.
Đây chính là điểm khác biệt tạo nên khả năng tránh thai khẩn cấp cho loại thuốc này. 3 nhóm đối tượng thường sử dụng loại thuốc này như sau:
- Người quan hệ tình dụng không thường xuyên, không thể sử dụng thuốc tránh thai hằng ngày, đặt vòng tránh thai, dùng bao cao su hoặc dùng miếng dán tránh thai…
- Người bị cưỡng bức hoặc xảy ra quan hệ tình dục không mong muốn.
- Lo ngại các rủi ro khi dùng các biện pháp khác như: thủng bao cao su, quên uống thuốc tránh thai hằng ngày,…
Nếu dùng thuốc tránh thai khẩn cấp trong vòng 24h sau khi quan hệ, thuốc sẽ có tác dụng đến 90%. Càng để lâu thì thuốc càng giảm tác dụng. Tuy nhiên, bạn nên xem kỹ trên hộp xem thời hạn sử dụng sau khi quan hệ vì có một số loại sẽ mất đi hiệu quả sau 5 ngày, có loại sau 3 ngày.
Thuốc tránh thai khẩn cấp có cơ chế hoạt động ra sao?
Khi uống thuốc, thành phần Progesterone sẽ tác động gây cản trở quá trình rụng trứng ở nữ giới. Nếu trứng không rụng sẽ không gặp tinh trùng và diễn ra quá trình thụ thai ngoài ý muốn.
Nếu sử dụng muộn lúc tinh trùng đã gặp trứng thì thuốc sẽ có tác dụng ngăn quá trình cửa sổ làm tổ của nội mạc tử cung. Tuy nhiên, nếu quá trình làm tổ đã diễn ra, thuốc tránh thai khẩn cấp cũng không thể can thiệp được.
Do đó, thuốc tránh thai khẩn cấp không phải là thuốc phá thai. Bạn nên tránh nhầm lẫn điều này. Cơ chế hoạt động của loại thuốc này bao gồm quá trình ngăn trứng gặp tinh trùng và diễn ra sự thụ tinh. Nếu quá trình thụ tinh đã diễn ra, thuốc ngừa thai cấp tốc sẽ không có tác dụng gì.
Hiện nay có các loại tránh thai khẩn cấp nào?
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại thuốc ngừa thai cấp tốc. 2 loại phổ biến là 72 giờ và 120 giờ, bên cạnh đó còn có loại 24 giờ, 36 giờ hoặc 48 giờ nhưng ít phổ biến hơn. Tuy nhiên, thuốc này có thể được chia làm hai loại chính như sau:
Thuốc tránh thai khẩn cấp loại 1 viên
Đây là loại được nhiều người lựa chọn và được bán rộng rãi trên thị trường vì chỉ cần sử dụng một viên nên rất tiện dụng. Bạn có thể dễ dàng tìm mua sản phẩm này ở hầu hết các tiệm thuốc tây. Loại thuốc này có tác dụng tránh thai trong vòng 72 giờ (3 ngày) sau khi quan hệ không có biện pháp bảo hộ.
Thời gian khuyến cáo đối với từng loại thuốc khác nhau để tăng hiệu quả sử dụng như sau:
- Thuốc có Levonorgestrel hàm lượng 1,5mg: Hiệu quả 95% nếu uống trong vòng 24h sau quan hệ, 85% nếu uống từ 15-48 giờ sau đó và thuốc chỉ còn hiệu quả khoảng 57% nếu uống từ 49-72 giờ sau cùng. 72 giờ là thời gian tối đa thuốc phát huy tác dụng.
- Thuốc chứa thành phần Mifepristone , hàm lượng 10mg: Nên dùng sớm sau khi quan hệ để phát huy tác dụng. Lưu ý không nên vượt quá 120 giờ.
Một số loại thuốc ngừa thai khẩn cấp được nhiều người sử dụng mà chúng tôi gợi ý cho bạn: Postinor-1®; Bocinor®; Ciel EC 25®; Mifestad 10®; Naphamife®…
Loại 2 viên
Loại thuốc tránh thai khẩn cấp này thường ít phổ biến hơn loại 1 viên. Thuốc bao gồm 2 viên với hàm lượng mỗi viên chứa 0,75mg Levonorgestrel. Thuốc được khuyến cáo sử dụng như sau: viên 1 uống ngay sau quan hệ không quá 72 giờ, viên 2 cách viên 1 12 đến không quá 16 giờ. Loại thuốc này chỉ đảm bảo hiệu quả khi uống đủ 2 viên và đúng với hướng dẫn sử dụng.
Một số loại thuốc ngừa thai cấp tốc 2 viên: Happynor®; Postinor-2®; Posinight 2®… Người dùng nên xác định đúng loại thuốc mình đang sử dụng là loại 1 viên hay 2 viên. Đồng thời nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi uống thuốc ngừa thai cấp tốc.
Sau khi uống có hiệu quả như thế nào?
Sau khi quan hệ tình dục, phụ nữ sẽ không mang thai ngay. Tinh trùng sẽ sống trong cơ thể nữ giới khoảng 5 ngày. Trong trường hợp, trứng rụng trong khoảng thời gian đó sẽ diễn ra quá trình thụ thai. Ngược lại nếu trứng không rụng thì tinh trùng sẽ chết sau 5 ngày.
Dùng thuốc tránh thai khẩn cấp sẽ ngăn cho tinh trùng gặp trứng, chính xác là ngăn cản buồng trứng phóng thích trứng để trứng không thể gặp tinh trùng. Do đó, nếu tinh trùng và trứng đã gặp nhau và làm tổ thì thuốc sẽ mất đi tác dụng ngừa thai.
Các chuyên gia y tế khuyến cáo phụ nữ nên dùng thuốc càng sớm càng tốt sau khi quan hệ không phòng hộ và không muốn mang thai. Điều đó có nghĩa là không phải 100% thuốc sẽ phát huy tác dụng. Nghiên cứu cho thấy 1-2% phụ nữ vẫn có thai khi dùng loại thuốc này dù làm đúng hướng dẫn sử dụng.
Mặc dù đã uống thuốc tránh thai cấp tốc, chị em vẫn nên theo dõi chu kỳ kinh nguyệt cũng như các biểu hiện của cơ thể và đến khám tại cơ sở y tế để bác sĩ đưa ra phương án tốt nhất trong mọi trường hợp.
Khi nào nên uống thuốc ngừa thai khẩn cấp?
Để thuốc tránh thai khẩn cấp phát huy hiệu quả tốt nhất, chị em nên uống sớm nhất có thể, không quá 72 giờ sau khi quan hệ tình dục không an toàn. Nhà sản xuất cũng có ghi rõ trên hộp thuốc rằng bạn nên dùng thuốc sớm nếu có thể để khả năng tránh thai của thuốc được phát huy tối đa.
Loại thuốc 1 viên có các lưu ý khi sử dụng như sau:
- Không nên uống thuốc quá trễ, cụ thể là nên uống sau khi giao hợp 1 tiếng. Tuyệt đối không nên để qua 36 tiếng hoặc 72 tiếng tuỳ từng loại thuốc.
- Nên uống đúng với chỉ dẫn trên hộp hoặc theo hướng dẫn của nhân viên y tế.
- Không nên sử dụng thuốc nhiều hơn 2 lần/tháng
Tác dụng phụ khi dùng thuốc tránh thai?
Thuốc tránh thai khẩn cấp được nghiên cứu và chứng minh tác dụng ngừa thai hiệu quả lên đến 90%. Tuy nhiên, nếu bạn dùng quá nhiều và lạm dụng nó sẽ gây ra nhiều tác dụng phụ đối với cơ thể, đặc biệt là khả năng sinh sản. Khi uống thuốc, chị em có thể gặp một số tác dụng phụ sau:
- Chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ bị rối loạn: đây là tác dụng phụ khá phổ biến ở loại thuốc này. Điều này có thể sẽ có ngay lần đầu sử dụng. Kinh nguyệt sẽ đến sớm hơn hoặc muộn hơn so với lúc trước đó.
Bạn nên theo dõi chu kỳ kinh nguyệt nếu trễ hơn 1 tuần hãy thử bằng que thử thai hoặc đến gặp bác sĩ để xác định xem bản thân có mang thai không.
- Tử cung bị xuất huyết: chảy máu sau khi uống thuốc cũng là tình trạng thường gặp. Tuy nhiên, bạn cũng không cần quá lo lắng vì đa số sẽ tự khỏi sau vài ngày. Hãy theo dõi và khám tại cơ sở y tế nếu chảy máu quá 2 ngày.
- Muốn ói, chóng mặt: Đây cũng là triệu chứng khá phổ biến. Có khoảng 50% chị em phụ nữ gặp phải tình trạng này khi dùng thuốc. Sau 1-2 tuần triệu chứng này cũng sẽ biến mất nên chị em không cần quá lo lắng.
Đồng thời, nếu sau quá lâu mà vẫn còn các triệu chứng trên hãy tìm gặp bác sĩ để thăm khám.
- Đau âm ỉ phần bụng dưới: nếu gặp triệu chứng này nên nhanh chóng đến cơ sở y tế để khám. Không nên để quá lâu vì đây có thể là nguyên nhân từ việc mang thai ngoài tử cung.
- Bên cạnh đó, nếu lạm dụng thuốc quá mức có thể dẫn đến trầm cảm, tăng cân, huyết áp và hô hấp rối loạn…Lâu dài sẽ khiến sức khỏe suy giảm trầm trọng.
Người nào có thể uống tránh thai khẩn cấp?
Đa số phụ nữ đều có thể sử dụng loại thuốc này. Tuy nhiên, nếu bạn có tiền sử dị ứng với thành phần bất kỳ của thuốc hoặc mắc các bệnh lý được khuyến cáo không nên dùng thuốc thì tuyệt đối không nên sử dụng. Tốt nhất, bạn hãy hỏi ý kiến bạn sĩ hoặc nhân viên y tế trước khi sử dụng.
Những trường hợp tuyệt đối không nên sử dụng bao gồm: phụ nữ mang thai, có tình trạng chảy máu âm đạo hoặc mắc bệnh lý tim mạch, huyết áp…Bên cạnh đó, phụ nữ mắc bệnh tiểu đường, tim mạch, rối loạn tuần hoàn máu…cũng nên tránh sử dụng loại thuốc này.
Sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp thì nên lưu ý gì?
Vì loại thuốc này chỉ có hiệu quả khi sử dụng đúng cách và nếu bạn lạm dụng nó sẽ dẫn đến hậu quả nghiệm trọng cho cơ thể. Do đó, bạn nên tìm hiểu kỹ những lưu ý khi dùng thuốc này:
- Chỉ nên uống thuốc trong tình huống thật sự cần thiết và nên đọc kỹ hướng dẫn hoặc nghe theo chỉ định của bác sĩ. Không được uống quá 2 lần/tháng và 3 lần/năm nếu không muốn ảnh hưởng đến sinh sản.
- Nên uống sớm sau khi quan hệ sẽ giúp thuốc có hiệu quả tốt nhất.
- Không uống thuốc khi mang thai hoặc không rõ bản thân có đang mang thai không.
- Không uống khi mắc các bệnh lý chống chỉ định và nếu có triệu chứng tác dụng phụ nên thăm khám ngay.
Một vài câu hỏi thường gặp khi uống thuốc
Nhiều người thường có nhiều băn khoăn khi sử dụng loại thuốc này. Một số thắc mắc về thuốc tránh thai phổ biến như:
Uống thuốc này có khả năng mang thai không?
Uống thuốc ngừa thai khẩn cấp sẽ ngăn ngừa khả năng mang thai lên đến 90% nếu bạn sử dụng sớm và đúng với thời gian thuốc quy định. Trong trường hợp bạn sử dụng quá trễ khi trứng và tinh trùng đã làm tổ thì thuốc sẽ mất tác dụng tránh thai.
Uống thuốc này có ảnh hưởng việc sinh con sau này không?
Liều lượng thuốc cho phép là không quá 3 lần/năm và không quá 2 lần/tháng. Nếu lạm dụng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ.
Thuốc có hiệu quả không? Làm sao nhận biết?
Nếu sau khi dùng thuốc bạn vẫn có kỳ kinh nguyệt bình thường thì thuốc đã phát huy tác dụng. Ngược lại, nếu bạn trễ kinh nên thử thai hoặc đến khám tại cơ sở y tế để xác định xem mình có thai hay không?
Có nên uống một lần nhiều viên thuốc tránh thai?
Tuyệt đối không nên uống nhiều viên thuốc vì không những không có tác dụng gì mà còn khiến bạn khó chịu, ảnh hưởng dạ dày. Một số trường hợp còn bị sốc thuốc. Nếu bạn bị nôn sau 1 giờ uống thuốc thì có thể uống thêm một viên. Tuy nhiên, nên cân nhắc tình trạng sức khoẻ trước khi uống viên thứ 2.
Trên đây là những thông tin về thuốc ngừa thai khẩn cấp, cách dùng và liều lượng như thế nào. Bạn có thể tham khảo bài viết này để sử dụng thuốc một cách an toàn, hiệu quả, tránh các trường hợp không mong muốn.
